Kromozom, DNA’nın proteinleri etrafına sarılması ile birlikte oluşarak canlılarda kalıtımı sağlayan genetik hücrelerdir. Hücre bitki ya da hayvan gibi her türlü yaşam biçiminin en küçük birimidir. Tüm hücrelerin çekirdeklerinin içinde yer alan sıkıca sarılmış DNA paketleri olarak da adlandırılır. Canlı hücresinde beden içerisinde bulunmaktadır.
Sağlıklı bir insan vücudunda 23 çift kromozom bulunmaktadır. DNA parçacıkları hücre boyunca vücutta özgür bir şekilde gezmektedir. Bitki ve hayvan yapılarında ise DNA bölünmeye başladığında kromozom adı verilen yapı çeşidi sıkı bir şekilde sarılarak paket haline gelmektedir. Normal yapı sistemlerinde kromozom yapıları kromatin ipliği şeklinde durarak hafif ve gevşek bir yapıya sahip olur.
Kromozomların Görevleri
Her insan vücudunda belirli bir düzene göre dizilen kromozomlar sağlıklı insan vücudunda 46 tane bulunmaktadır. Kromozom sayısı bireyin sağlıklı bir şekilde hayati fonksiyonlarını ilerletmesini sağlar. Vücutta bulunan ilk kromozomlar kişinin Alzheimer ve ağır işitme durumunu kontrol eder. İkinci kromozomlar ise belleğin oluşmasını ve bilgilerin kaydedilmesini sağlar. Üçüncü kromozom ise akciğer kanseri ve benzeri durumları kontrol etmektedir. Dördüncü kromozomlar ise kişilerin kalıtsal bir hastalığı olup olmadığını içermektedir.
Beşinci kromozomlara ise akne ve saç dökülmesi durumunda bakılarak durum belirlenmektedir. Altıncı kromozom diyabet ve epilepsi rahatsızlığının belirlenmesinde kontrol edilmektedir. Yedinci kromozom kronik akciğer iltihaplanmalarında ve aşırı kilo da kontrol edilir. Sekizinci kromozom erken yaşlanma durumunun incelenmesinde kontrol edilir. Böylelikle hastalıkların erken teşhisinde kromozomlara bakılarak tedavi süreci başlar.
Kromozom Yapısı
Kromozom yapısı belirli bir sıraya düzülerek halkasal yapılardan oluşmaktadır. DNA yapısının protein tarafına sarılmasıyla ve gittikçe yoğunlaşmasıyla olan canlılarda kalıtım özelliğini sağlayan bir genetik yapı hücresidir. Kromozomların yapısı mikrometre boyutunda yapılara sahip olmasının yanında mikroskop ile rahatlıkla görülmektedir.
Halkasal yapıda dizilen kromozomlar karşılığında ki kromozoma eşittir. Her kromozomun kendine özgü özelliği vardır. Her insanda kabul gören 23 çift kromotitler bulunarak toplam 46 kromozom bulunmaktadır. 46 kromozom sayısı bulunan insan vücudunda kromozomlar belirli bir düzene göre dizilmiştir. Bazı rahatsızlık ve durumlarda kromozom sayıları farklılık gösterebilir.
Kromozoma Bağlı Hastalıklar
Bir rahatsızlığı belirlemek genin yapısına ve durumuna bağlıdır. Kalıtsal rahatsızlığın belirlenmesinde halkasal yapıda dizilen kromozomların sırası oldukça önemlidir. Sağlıklı bir insan vücudunda yaklaşık olarak 30-35 000 e yakın genom bulunmaktadır. Sağlıklı bir bireyde ise 23 çift kromozom çifti yer alır. Bu da 46 adet kromozoma denk gelir. Günde her doğan bireyde ‰9 oranında kromozomal sorunlara bağlı olarak, rahatsızlıklar meydana gelir. Kromozomal bozukluklar iki ana grup içerisinde incelenir. Kromozom sayısı ve yapısını ilgilendiren yapılar olarak incelenir. Bu rahatsızlıklar kromozom sayısına bağlı olarak:euploidi, aneuploidi, miksoploidi, mosaizim, şimerizim, yapısal kromozoma bağlı olarak: delesyonlar, ring kromozomlar, inveryonlar, translokasyonlar, izo kromozomlar, duplikasyonlar, disentrik, rahatsızlıklar olarak görülür.